Als we aan een erfenis denken, denken we al snel aan geld, (waardevolle) spullen en een eventueel eigen huis. Dat is ook terecht. We erven in Nederland verreweg de meeste waarde in de vorm van een koopwoning. Op flinke achterstand gevolgd door banktegoeden. De inboedel blijkt vaak meer emotionele waarde dan contante waarde te hebben.
Aan de andere kant erven we ook schulden. De grootste schuld in erfenissen is de overgebleven hypotheekschuld op de koopwoning. Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Uiteraard erf je bij een koopwoning ook de overige maandelijkse kosten en het onderhoud. Verder kunnen er nog andere schulden zijn in de vorm van leningen, belastingschulden en onbetaalde rekeningen.
Tot zover het overzichtelijke gedeelte.
De optelsom van alle bezittingen en schulden vormen tezamen het vermogen dat je erft. In andere woorden; je erft – samen met alle erfgenamen – de onverdeelde boedel. De dag van overlijden bepaalt de waarde van deze boedel. Denk hierbij dus ook aan zaken die getaxeerd dienen te worden of aan een eventuele effectenportefeuille. De koopwoning is daarentegen een apart geval. Voor de later te betalen erfbelasting bepaalt de WOZ waarde van de koopwoning de waarde van het huis en niet de economische waarde op de dag van overlijden. Belangrijk om te onthouden….
Langzaamaan kom je in een meer juridische en fiscale wereld terecht om te begrijpen waaruit een erfenis eigenlijk bestaat. Want mocht je kind zijn van de overledene dan erf je altijd een legitieme portie. Ook als je onterfd bent. In dat geval ben je geen erfgenaam meer, maar heb je nog wel altijd recht op een gedeelte van de erfenis in geld.
Zo kan het ook zijn dat de schulden van de erfenis voor een deel bestaan uit nog uit te keren kindsdelen van de eerder overleden ouder. Kindsdelen zijn geldvorderingen die kinderen kunnen hebben op hun tweede ouder of stiefouder na het overlijden van hun eerste ouder, omdat die kindsdelen toen nog niet opeisbaar waren. De erfgenamen van de tweede ouder of stiefouder moeten deze vorderingen alsnog betalen. En zo kan het ook zijn dat er sprake is van 1 of meerdere uit te keren legaten. Een legaat is een geldbedrag of een erfstuk dat in een testamant is toegewezen aan iemand. Je hoeft geen erfgenaam te zijn om een legaat te mogen ontvangen.
SAMENGEVAT
Een erfenis is de optelsom van alle bezittingen en schulden die tezamen de onverdeelde boedel heten. De waarde van de boedel wordt vastgesteld op de dag van overlijden en kan zowel positief als negatief zijn. Duidelijke bezittingen en schulden zijn zaken als een koopwoning, banktegoeden, een hypotheekschuld of onbetaalde rekening. Zaken waar we minder snel aan denken, zijn zaken als een legaat, een kindsdeel of een legitieme portie. Toch vormen die laatst genoemden vaak een wezenlijk onderdeel van de erfenis.
Als je een erfenis aanvaardt, is het dus van groot belang om te weten waaruit de erfenis eigenlijk bestaat. Zorg daarom voor een goed en zo compleet mogelijk beeld, voordat je in actie komt. Anders kun je ongewild te maken krijgen met schuldeisers die hun vordering op jou gaan verhalen.