Nadenken over je nalatenschap is vaak tweeledig. Aan de ene kant kun je nadenken over wat je zelf graag wilt. Aan wie wil je wat nalaten. Aan de andere kant kun je nadenken over hoe je je dierbaren zo goed mogelijk achterlaat. Wat is financieel gezien de gunstigste oplossing.
Maar ook al denk je goed na over je nalatenschap en denk je alles goed geregeld te hebben, toch ontstaat er vaak onenigheid over hetgeen je nalaat. De conflicten rondom erfenissen nemen de laatste jaren alleen maar toe.
Waarover ontstaat gedoe?
Ruzie tussen broers en zussen
- Eerder gedane schenkingen en leningen
- Het komt regelmatig voor dat één broer of zus in het verleden een bedrag heeft ontvangen dat de anderen niet hebben ontvangen. Was dat een gift, was dat een lening? Moet dit bedrag nog verrekend worden bij de verdeling van de erfenis?
- Volmacht bij leven
- Je ziet vaak dat de broer of zus die (eventueel bij volmacht) al veel financiële zaken regelde – toen de ouder(s) nog leefden – op wantrouwen kan rekenen, zodra de overige broers en zussen denken dat er meer geld te verdelen valt, dan er daadwerkelijk is. Heeft de broer of zus misbruik gemaakt van de situatie en/of volmacht? Dit wantrouwen kan verder aanwakkeren als diezelfde broer of zus executeur blijkt te zijn.
- Overname familiebedrijf
- Als het familiebedrijf door één van de broers of zussen wordt overgenomen, wordt de kans op ruzie vergroot. Vaak liggen hier onverwerkte emoties uit het verleden aan ten grondslag.
- Dementie
- Als er sprake is van een vrij recent testament, willen de in het testament “benadeelde” broers en zussen nog weleens in twijfel trekken of het testament is opgesteld toen de overleden ouder nog wilsbekwaam was. Denk hierbij ook aan broers of zussen die onterfd zijn.
- Verdeling spullen
- Bij onderling wantrouwen tussen broers en zussen, bij onverwerkte emoties uit het verleden of zelfs totaal onverwacht, gebeurt het regelmatig dat bij de verdeling van het vermogen, broers en zussen zich principieel opstellen. Spullen waar voorheen ogenschijnlijk niemand interesse in toonde, worden nu objecten van emotionele waarde en inzet voor ruzie.
Ruzie tussen stiefouder en stiefkinderen
Omdat we steeds vaker opnieuw gaan samenwonen of trouwen ontstaan er ook steeds vaker samengestelde gezinnen. Kinderen hebben naast hun biologische ouders dus ook steeds vaker stiefouders. Deze dynamiek brengt extra aanleidingen voor gedoe rondom de afwikkeling van erfenissen met zich mee.
Welke aanleidingen zijn dit?
- Tegengestelde belangen
- De nieuwe partner en de eigen kinderen van de overledene kunnen tegengestelde belangen hebben. Het zit namelijk zo; indien je hertrouwt dan zijn – volgens de wettelijke verdeling – je nieuwe partner en je eigen kinderen je erfgenamen. Afhankelijk van wie als eerste overlijdt – jij of je nieuwe partner – erven je eigen kinderen rechtstreeks van jou of via een vordering in geld van je nieuwe partner. Dit mechanisme kan tot tegengestelde belangen leiden: Stel jij overlijdt als eerste. Dan willen je eigen kinderen het liefst een zo hoog mogelijke vordering op hun stiefouder/jouw nieuwe partner hebben. Zij zijn dan bijvoorbeeld gebaat bij een hoge taxatie van een eventuele koopwoning. De stiefouder daarentegen is eerder gebaat bij een lage taxatie, omdat de stiefouder erfbelasting moet betalen over de vorderingen van jouw kinderen. Hoe hoger de vorderingen van jouw kinderen op hun stiefouder/jouw nieuwe partner, hoe lager de uiteindelijke erfdelen voor de eigen kinderen van jouw nieuwe partner.
- Familiestukken
- Afhankelijk van wie als eerste overlijdt – jij of je nieuwe partner – bepaalt welke kinderen – je eigen kinderen of je partners kinderen – een vordering in geld erven of eventuele familiestukken. Stel jij overlijdt als eerste dan ontvangen jouw kinderen een vordering in geld op jouw nieuwe partner. Als jouw partner vervolgens overlijdt dan ontvangen jouw kinderen hun vordering in geld en geen spullen. Dus ook geen spullen die voorheen van jou waren. Er zijn wel mogelijkheden om spullen in je eigen familie te houden, maar je moet wel weten hoe.
- Geen informatie over hoogte kindsdelen
- Op het moment dat jij als eerste overlijdt, dan krijgen jouw kinderen hun erfdeel in de vorm van een vordering in geld op hun stiefouder/jouw partner. Zij kunnen dit bedrag opeisen als hun stiefouder overlijdt bij de erfgenamen van jouw partner. Het is alleen lang niet altijd het geval dat de stiefouder informatie wil geven aan jouw kinderen over de hoogte van dit bedrag.
Hoe voorkom je gedoe?
Ondanks dat gedoe en onenigheid op de loer liggen, kun je wel een aantal zaken vooraf regelen die de kans op gedoe kunnen verkleinen. Vooral zaken (formeel) vastleggen, zorgt in ieder geval voor duidelijkheid en kan een discussie voorkomen. Denk hierbij aan;
- Je administratie.
- Een executeur in je testament.
- Considerans in je testament.
- Testament periodiek herzien.
- Schenkingen (formeel) vastleggen.
- Kindsdelen (formeel) vastleggen.
En tot slot; het bespreekbaar maken van je wensen en keuzes met je erfgenamen kan zomaar één van de belangrijkste factoren zijn om gedoe en discussie te voorkomen.